مطالب علمی

MS چیست ؟

ام اس یعنی: Multiple Sclerosis
تصلب چندگانه بافت مغز یا ام اس بیماری است که سلولهای عصبی , غلافی به نام غلاف میلین خود را از دست می دهند.

ادامه مطلب

این بیماری یک اختلال غیر واگیردار و اتوایمیون سیستم اعصاب مرکزی است که می تواند با یک سری علائم عصبی که به طور ناگهانی یا به آرامی آشکار می شوند , خود را نشان دهد . هنوز علت و درمان قطعی بیماری ناشناخته است . به علت اثراتش روی سیستم عصبی , می تواند منجر به اختلال حرکتی طولانی مدت و در موارد حاد ناتوانی ( حرکتی ) شود .
ام اس بیماری اتو ایمیون پیشرونده است بدین معنی که سیستم ایمنی بدن به غلاف میلین که اطراف سلولهای عصبی مغز و نخاع است و نقش محافظتی دارد حمله می کند و منجر به آسیب این نواحی می شود . غلاف میلین یک سطح صاف و هموار را فراهم می اورد و انتقال سریع پیامهای عصبی را بین مغز , نخاع و سایر بدن تسهیل می کند , هنگامیکه این غلاف آسیب می بیند انتقال پیامهای عصبی کند یا به طور کامل قطع (بلوکه) می شود که در نتیجه عملکرد آن پیام کاهش یافته یا از بین می رود . این نواحی آسیب دیده پلاک نام دارند.
چه کسانی به بیماری ام اس مبتلا می شوند ؟
خانمها بیشتر از آقایان در معرض این بیماری هستند به طوریکه نسبت ابتلا زنان به مردان به میزان ۳ به ۲ می باشد بیماری ام اس بیماری افراد جوان است به طوریکه متوسط شروع بیماری بین ۲۹-۳۳ سالگی است از طرفی ممکن است این بیماری افراد را از ۱۰ تا ۵۹ سالگی درگیر کند .
علایم بیماری ام اس
علایم بیماری ام اس بسیار متغیر است این علایم بسته به اینکه چه منطقه ای از سیستم اعصاب مرکزی گرفتار شده ,متفاوت است . الگوی بیماری ام اس از هر فردی به فرد دیگری متفاوت است . این علایم حتی در یک فرد خاص در طول سیر بیماری تغییر می کند .
علایم شایع این بیماری شامل :
۱- اختلالات بینایی : تاری دید , دو بینی , اپتیک نوریت , حرکات غیر ارادی و سریع چشم و به ندرت از دست دادن کامل بینایی
۲- اختلالات تعادل : لرزش , عدم تعادل در راه رفتن , سرگیجه, ضعف و کرختی اندامها ,  اختلال در انجام حرکات موزون
۳- سفتی عضلات
۴- اختلالات حسی : گزگز و مور مور  , احساس سوزش , بی حسی و درد .
۵- اختلالات تکلم : صحبت کردن آهسته , تغییر حالت تکلم , کشیدن کلمات و اختلال بلع
۶- خستگی
۷- مشکلات مثانه و اختلال در اجابت مزاج
اختلالات مثانه شامل : تکرار ادرار , فوریت در ادرار کردن , دفع ناقص مثانه یا دفع غیر ارادی
اختلالات اجابت مزاج شامل : یبوست و به ندرت بی اختیاری
۸- مشکلات جنسی : ناباروری  ,کم شدن میل جنسی
۹- حساسیت به گرما : گرما در بسیاری از موارد باعث تشدید علایم می شود
۱۰- اختلالات شناختی
باید توجه داشت که برخی از این علایم واضح هستند ولی برخی دیگر از علایم مثل خستگی, اختلالات حافظه و تمرکز برای اطرافیان اشکار و قابل درک نمی باشد
علت بیماری ام اس :
علت دقیق این بیماری هنوز شناخته نشده است . مطالعات وسیعی در این زمینه در سراسر دنیا در حال انجام است . تخریب غلاف میلین احتمالا در اثر پاسخ غیر طبیعی سیستم ایمنی بدن می باشد . علت این عملکرد غیر طبیعی سیستم ایمنی هنوز به خوبی شناخته نشده است . احتمالا چندین عامل مختلف در این روند دخالت دارد که عبارتند از : عفونت , ژنتیک , استرس ,نقص ایمنی و عوامل محیطی
انواع بیماری MS
۱-بیمارانی که ابتدا از طریق بینایی مورد حمله قرار می گیرند
۲-بیمارانی که ابتدا از طریق پا مورد حمله قرار می گیرند
گروه اول : این نوع بیماران اگر سریع تشخیص داده شوند به سرعت به درمان جواب می دهند و در مدت زمان کوتاهی بهبودی کامل به لطف خداوند متعال حاصل می شود . این گروه بیماران باید از خوردن بستنی و مواد غذایی یخ زده و سرد مطلقا پرهیز نمایند
گروه دوم : این نوع بیماران نیز اگر سریع تشخیص داده شوند به درمان جواب خوبی را می دهند و اگر در درمان کوتاهی شود , این گروه در معرض حملات متعددی قرار می گیرند و هر چقدر که این حملات ادامه یابد , درمان نیز به همان نسبت دشوارتر می شود .
بیماران باید بیشتر رعایت کنند تا سریعتر درمان شوند . ضمنا اگر بیمار علت بیمار ی خود را بداند می تواند به راحتی با این بیمار ی کنار آمده و آن را درمان کند و سلامتی خود را هر چه سریعتر بدست آورد . حال علت این بیماری را برای عزیزان شرح می دهم .
چه کسانی دچار بیماری MS  می شوند ؟‌
عموما دو گروه از اشخاص دچار این بیماری (MS ) می شوند :
۱-گروه اول : این نوع افراد عموما اشخاصی هستند فوق العاده حساس , زودرنج و عصبی و با کمترین نا ملایمات از حالت عادی خارج شده و تعادل خود را از دست می دهند و ساعت ها فکر خود را مشغول کرده و به خود و دیگران پیله می کنند .
۲-گروه دوم : افرادی هستند که از نظر ژنتیک دارای طبع سردی بوده و مدام از غذاهای سردی بخش ( غذاهای با pH اسیدی ) به حد وفور استفاده می کنند و علاقه زیادی به خوردن ترشی , سرکه , تمبر هندی , ماست , قره قورت و امثالهم دارند .
سیر بیماری ام اس
سیر بیماری در افراد مختلف متفاوت است . باید توجه داشت که درصد بالایی از بیماران مبتلا به ام اس زندگی کاملا طبیعی را دنبال می کنند .
تشخیص بیماری ام اس
در حال حاضر ام .آر .آی دقیق ترین روش برای تشخیص بیماری ام اس می باشد . باید توجه داشت که سایر بیماری ها هم می توانند علایم بیماری ام اس را تقلید کنند .
هیچ تست آزمایشگاهی , علامت یا یافته کلینیکی واحدی برای تشخیص بیماری ام اس وجود ندارد
ام اس و بارداری :
حاملگی ,زایمان و میزان بروز عوارض در نوزاد یک خانم مبتلاء به ام اس هیچ تفاوتی با افراد طبیعی ندارد . تا کنون هیچ گونه شواهدی دال بر اینکه ام اس باعث اختلال در باروری شود وجود ندارد . همچنین میزان بروز سقط های خود به خودی و تولد جنین مرده , مثل سایر افراد طبیعی می باشد . خوشبختانه با انجام مطالعات وسیع ثابت شده است که باور غلط گذشته مبنی بر اینکه حاملگی باعث بدتر شدن بیماری ام اس می شود اصلا صحت ندارد . حتی اخیرا مطرح شده است که حاملگی با سیر بهتر بیماری در آینده مرتبط است .
خانمهایی که قصد باردارشدن دارند باید به نکات زیر توجه داشته باشند :
بر اساس توصیه اف – دی – ای خانمهای که قطعا قصد باردارشدن دارند نباید از داروهای تعدیل کننده سیر بیماری مثل آوونکس , ربیف , بتافرون , و کوپاکسون استفاده کنند . همچنین مردان وزنانی که قصد بچه دار شدن دارند نباید از داروهای سرکوب کننده ایمنی مثل نوانترون استفاده کنند . اکثر پزشکان توصیه می کنند که این داروها باید یک ماه یا یک سیکل قبل از بارور شدن قطع شود , زیرا عوارض سوء بر روی جنین خواهند داشت .
o اگر بیماری ام اس فعال است و بیمار قصد باردارشدن دارد باید ابتدا بیماری او کنترل شود و سپس داروها را جهت باردارشدن قطع کند
o در صورت باردارشدن حتما متخصص زنان و زایمان خود را در جریان بیماری خود قرار دهید .
o به نظر می رسد که حاملگی اثر محافظت کننده بر بیماری ام . اس دارد , زیرا حاملگی باعث تغییراتی در سیستم ایمنی می شود .
o تعداد موارد عود یا حملات بیماری بخصوص در سه ماهه دوم و سوم حاملگی کاهش می یابد
o در صورت بروز حمله ام اس در حین بارداری استفاده از استروئیدها ( کورتون ) بخصوص بعد از سه ماه اول بلا مانع است . البته این البته این مساله باید طبق نظر متخصص زنان , نورولوژیست و متخصص اطفال صورت می گیرد .
o ممکن است برخی علایم بیماری ام اس مثل خستگی ,اختلالات مثانه و روده بخصوص در سه ماهه سوم بارداری تشدید شود . بیماران باید توجه کنند که علیرغم مشکلات ادراری از مایعات فراوان استفاده کنند .
o در ماههای آخر بارداری به علت افزایش وزن , ممکن است مشکلات تعادل و راه رفتن بیمار بارزتر شود . برخی بیماران ترجیح می دهند در این زمان از عصا یا ویلچر استفاده کنند .
o احتمال عفونت ادراری در خانمهای باردار مبتلا به ام اس بیشتر است . برخی پزشکان ماهانه بیماران خود را از این نظر بررسی می کنند .
o زایمان در خانمهای مبتلا به ام اس با افراد دیگر تفاوت چندانی ندارد . در فاصله شش ماه بعد از زایمان میزان عود بیماری ۲۰ تا ۴۰ درصد افزایش می یابد , اما باید توجه داشت که این حالت موقت است .
o با اینکه شواهدی در خصوص اثرات سوء داروها بر نوزاد در حین شیردهی وجود ندارد اما فعلا توصیه می شود که خانمها در دوران شیردهی از داروهای تعدیل کننده بیماری مثل ( آوونکس , ربیف , بتافرون و کوپاکسون ) استفاده نکنند .
o استفاده از هرگونه دارویی در حین دوران شیردهی باید با نظر متخصص اطفال و نورولوژیست باشد .
ام اس و گرما
گرمای تابستان برای بسیاری از افراد دلپذیر نمی باشد .بر اساس مطالعات انجام شده ۸۰ تا ۸۵ درصد بیماران مبتلا به ام اس از گرما رنج می برند . شایعترین علایم ایجاد شده در اثر گرما در بیماران مبتلا به ام اس ضعف و تاری دید است
هر عاملی که دمای مرکزی بدن را افزایش دهد موجب تشدید علایم بیماران و یا ظاهر شدن علایم جدید میشود . علت این امر , این است که انتقال امواج عصبی , شدیدا نسبت به افزایش درجه حرارت حساس است . در بیماران مبتلا به ام اس با وجود تخریب غلاف میلین , این اختلال در هدایت امواج عصبی بارزتر است .
در میان بیماران مبتلا به ام اس میزان مقاومت به گرما متفاوت است . برخی بیماران حتی با کوچکترین افزایش درجه حرارت دچار مشکل می شوند .
مطالعات نشان داده است که بیمارنی که نسبت به افزایش درجه حرارت بسیار حساسند , به کاهش درجه حرارت خیلی خوب جواب می دهند به طوریکه  نوشیدن یک نوشیدنی خنک یا مکیدن یخ می توانند از تشدید علایم خود جلوگیری کنند .
o از لباسهای کتانی و رنگ روشن استفاده کنید .
o از حجم زیاد مایعات استفاده کنید تا مایعات از دست رفته بدن شما جبران شود .
o تا حد امکان بیرون نروید و در محیط خنک استراحت کنید . در صورت نیاز به بیرون رفتن از لباس خنک استفاده کنید و در معرض نور مستقیم خورشید قرار نگیرید .
ام اس و ورزش
ورزش نه تنها در بهبود وضعیت سلامت و روحی افراد مفید است بلکه در بهبود بسیاری از علایم بیماری ام اس مفید می باشد .بر اساس مطالعه انجام شده توسط محققان دانشگاه اوتا در سال ۱۹۹۶ اثرات مفید ورزش در بیماران مبتلا به ام اس ثابت شده است . بر اساس این مطالعه بیمارانی که در ورزش های آئروبیک شرکت می کردند ,از نظر وضعیت قلبی عروقی ,قدرت بدنی ,عملکرد مثانه و روده ,خستگی و افسردگی نسبت به بیماران دیگر در موقعیت بهتری قرار داشتند .
عدم تحرک چه در بیماران مبتلا به ام اس و چه در سایر افراد طبیعی منجر به عوارض قلبی عروقی ,سستی عضلات ,کاهش تراکم استخوان و افزایش شکستگی استخوان می شود .
برنامه های ورزشی در بیماران مبتلا به ام اس باید متناسب با توانایی ها و محدودیت های فردی طراحی شود . بیماران مبتلا به ام اس قبل از انجام هر ورزش جدیدی باید با پزشک معالج خود مشورت کنند .
مدت زمان انجام ورزش باید به گونه ای باشد که باعث خستگی بیش از حد نشود و حتی الامکان در ساعات خنک روز باشد .
امید است که همه بیماران با انجام ورزش های منظم و متناسب در حفظ قدرت و سلامت روحی و جسمانی خود برآیند.

 

سردرد

سر درد از شایعترین شکایات بشر جهت مراجعه به پزشک و درخواست کمک پزشکی است و داروی است بسیاری از مراجعین مبتلا به سر درد به پزشکان عمومی مراجعه می کنند ولی همیشه مشکل و بیماری و ضایعه داخل جمجمه به عنوان علت سردرد مطرح است لذا بدون دانش مبسوط و یا معمولی (مغز واعصاب )نورولوژی برخورد با این بیماران مشکل خواهد بود.
ادامه مطلب

اینکه چرا بسیاری از دردها در سر متمرکز هستند سوال مهم و مورد علاقه و قابل توجهی  است اول اینکه صورت و جمجمه گیرنده درد زیادی بدلیل حمایت اعضاء و ارگان های نظیر چشم و گوش و دهان و زبان در ناحیه جمجمه است و برای مردم به لحاظ اینکه جمجمعه جایگاه و خانه مغز انسان است از اهمیت ویژه ای به خصوص لحاظ احتمال وجود تومور مغزی و یا سایر ضایعات برخوردار است.

اصول اولیه انواع سر درد

-اولین هدف پزشک در مواجهه با فرد مبتلا به سر درد مشخص نمودن اولیه یا ثانویه بودن سر درد است
-سر دردهای اولیه اصلی شامل ۱-میگرن ۲-سر درد عصبی ۳-سردرد خوشه ای ۴-یکی از واریانهای دردهای نورولوژی میگرن است .سر دردهای اولیه معمولا مزمن ،عود کننده و بدون همراهی با سایر علائم و نشانه های بیماری نورولوژیک است این سردرد اکثرا گذرا و فامیلیال و با شرح حال دقیق قابل تشخیص است.
-سر درد های ثانویه که اساسا ناشی از بیماری یکی از اعضاء واقع در جمجمه مانند آب سیاه سینوزیت چرکی و خونریزی زیر پرده مغز و مننژیت باکتریال و یا ویروسی است .
-نهایتا متاسفانه در درصدی از موارد ابتلا به سردرد پس از بررسی های دقیق کلینیکی و پاراکلینیکی قادر به تشخیص دقیق علت نخواهیم بود.

 میگرن

بدلیل شیوع بالای میگرن و فامیلیال دوره ای بودن-یکطرفه –ضرباندار با شروع از کودکی،بلوغ ،اوایل بزرگسالی وعود مکرر که با کاهش شدت و تعداد حملات با افزایش سن است که دو فرم شایع آن میگرن با اورا (علائم قبل از شروع درد ) و بدون اوراست.

میگرن انواع بسیار متنوع و گوناگون دارد و فرمهای  مختلف آن از نظر بالینی شبیه بیماریهای بسیار مهم و بالقوه خطرناک مغز و اعصاب نظیرحمله لخته گذرای مغز (TIA) و تشنج می باشد.
نکته مهم قابل ذکر امکان درمان میگرن بادرمانهای غیر از دارو در،در سالهای اخیر با دستگاههای نظیر rTMS  و نوروفیدبک و بیوفیدبک می باشد